Prijsstijgingen zetten waardecirkel onder druk

Terwijl de zorgen over COVID-19 door de mildere mutatie Omikron voorzichtig dalen, nemen de zorgen over de hoge gas- en energieprijzen snel toe. Die leiden tot sterke prijsstijgingen over de hele linie: verpakkingen, apparatuur, grondstoffen, transport en diensten stijgen snel in prijs. Ook de beschikbaarheid van grondstoffen blijft onder druk staan. Oorzaken zijn zeker ook de vele force majeure bij grondstof producenten. (Bron: bericht NRK Recycling)

De inzet van kunststof recyclaat kan de tekorten bij lange na niet opvangen. Het aanbod van recyclaat is maximaal, maar beperkt. Veel kunststofafval wordt nog verbrand in de afvalenergiecentrales, in plaats van gescheiden aangeboden voor recycling. Het leidt ertoe dat de partners in de waardecirkel maximale inspanningen moeten doen om te blijven produceren. Dat doet een groot beroep op hun flexibiliteit en onderling vertrouwen.

Energieprijzen op unieke hoogte

Door COVID-19, de disbalans in de wereldeconomie en geopolitieke spanningen rond Oekraïne hebben de gas- en elektriciteits-prijzen ongekende hoogtes bereikt. Dit heeft voor de NRK bedrijven vergaande gevolgen. De snelle stijging van de energieprijzen is uniek en overvalt de bedrijven. Vele hebben een energiecontract met variabele prijzen. Zij ervaren nu energieprijzen die zelfs tot 400% hoger zijn. En de kosten stapelen snel, want vrijwel alle producten en diensten die de bedrijven inkopen zijn energie gerelateerd. Ook de kosten van verpakkingen, apparatuur, transport en diensten stijgen snel. De enorme kostenstijgingen tasten de marge van de bedrijven ernstig aan. Te meer omdat de kostenstijgingen slechts deels of vertraagd kunnen worden doorberekend.

De energieprijzen van april 2020 tot en met januari 2022

Energie- en containertoeslagen op grondstofprijzen horen in de index

De leveranciers van grondstoffen zijn in een poging de transparantie in de prijsvorming te verhogen gaan werken met aparte toeslagen voor energie en containervervoer. Het inzichtelijk maken hiervan is nuttig. Dat neemt niet weg dat deze kosten uiteraard onderdeel zijn van de integrale kostprijs van grondstoffen. De ontwikkeling van de kostprijzen wordt door commerciële indexen bijgehouden. En helaas bleek dat deze indexen de toeslagen soms niet meenamen in hun prijzen. Ten onrechte en met grote gevolgen. De indexen worden door veel fabrikanten en hun klanten gebruikt om de transactieprijs van de producten aan te passen. Als toeslagen niet in die index opgenomen zijn, werkt dat direct – en negatief – door in de prijsaanpassing naar de klant. De NRK dringt erop aan dat de indexen zich baseren op de integrale prijzen!

Force majeure verklaringen

Een belangrijke oorzaak van de schaarste aan grondstoffen en de hoge prijzen is het grote aantal productinstallaties dat stil ligt. Naast gepland onderhoud gaat het om force majeure verklaringen. Officieel zijn dat storingen die buiten de macht van de producent liggen. Gezien de verklaringen die zij aan klanten afgeven, kan bij de force majeure regelmatig een vraagteken gezet worden. Helaas zien we dat die force majeure storingen sinds 2 jaar op extreem hoog niveau liggen. De vraag rijst of producenten wel voldoende doen aan (preventief) onderhoud. Het gecombineerde effect voor de NRK fabrikanten is hoge prijzen, matige leverzekerheid, (zeer) lange levertijden en voor sommige grondstoffen ernstige tekorten.

Hoge grondstofprijzen en verduurzamen

Uiteenlopende deskundigen geven aan dat de hoge prijzen van kunststof en rubber grondstoffen die we sinds januari 2021 kennen ook de markt in 2022 zullen kenmerken. Van een tijdelijk karakter is dus geen sprake meer. De markt zal zich moeten aanpassen aan het prijsniveau. Helaas blijkt de inzet van recyclaat minder soelaas te bieden dan door marktpartijen verwacht. De vraag naar recyclaat groeit mede gedreven door de wens de CO2-emissies te verlagen. Helaas is het aanbod van recyclaat te beperkt ten opzichte van de snel groeiende vraag. Een belangrijke oorzaak daarvan is dat kunststofafval niet gescheiden wordt voor recycling, maar als ongesorteerde reststroom als brandstof wordt gebruikt. Het is cruciaal dat dit kunststofafval beschikbaar komt voor recycling. Alleen reststromen waar de voor recycling bruikbare grondstoffen zijn  uitgehaald, zou kunnen worden verband. De afvalenergiecentrales kunnen gevoed worden met deze restafvalstromen uit andere EU landen die dit afval thans storten. Daarmee worden twee vliegen in een klap geslagen: meer recyclaat in Nederland en minder milieuvervuiling in het EU land door storten.

Vertraging economische groei

De opeenstapeling van kosten en daarmee van verkoopprijzen uit zich ook in de stijgende inflatiecijfers en de stijgende rentes op staatsobligaties. De marktrente zal logischerwijs volgen. De forse prijsstijgingen leiden tot vertraging van de economische groei, zoals prognoses van IMF, CPB en bijv. ING Bank ook aangeven voor Nederland en mondiaal.

Dragon Plastics houdt de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten. We houden U op de hoogte.